Deze maand gaat een Europese pilotstudie van start die bedoeld is om vast te stellen of de invoering van een bevolkingsonderzoek naar longkanker zinvol kan zijn. In Nederland zijn 400.000 mensen in drie regio’s vorig jaar uitgenodigd om aan dit onderzoek deel te nemen, en de animo is tot dusver groot. Uiteindelijk zullen er in ons land zo’n 26.000 proefpersonen nodig zijn. De proef vindt plaats in drie regio’s: Amsterdam, het Gooi en Friesland. De screenings vinden plaats bij het Antoni van Leeuwenhoeck in Amsterdam en bij ziekenhuizen in Bilthoven en Drachten.
Longkanker is een vorm van kanker die in vroege stadia weinig tot geen klachten oplevert. Wanneer een patiënt zich bij de huisarts meldt met symptomen is de ziekte vaak al gevorderd tot stadium III of IV, en in dat laatste geval is genezing niet meer mogelijk. Vroege detectie van longkanker verbetert de prognose aanzienlijk. In Nederland wordt jaarlijks bij ongeveer 14.000 mensen longkanker ontdekt en zeker 10.000 mensen overlijden elk jaar aan deze ziekte.
De personen die uitgenodigd zijn, zijn allemaal tussen de 60 en 79 jaar oud en hebben een geschiedenis met roken nog steeds. De 4-IN-THE-LUNG-RUN studie loopt in Nederland, Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk, en wordt geleid vanuit Erasmus MC in Rotterdam. Voornaamste doel van de studie is vaststellen hoe vaak het nodig is dat mensen uit de risicogroep een CT-scan ondergaan: jaarlijks of om de twee jaar.
Een eerder onderzoek, de NELSON-studie uit 2020 had al aangetoond dat vroege detectie door middel van een CT-scan de sterfte aan longkanker met minstens 25% -wat dus neerkomt op 2.500 mensen- per jaar omlaag kan brengen. De beste manier om echter sterfte aan longkanker te voorkomen is en blijft stoppen met roken, en er liever helemaal nooit aan beginnen, benadrukken de onderzoekers van de studie.
Een ander aspect van de studie richt zich op het bereiken van de doelgroep: hoe kan ervoor gezorgd worden dat mensen die het meeste risico op longkanker hebben zich vrijwillig laten onderzoeken? Het blijkt dat roken –en dus ook longkanker- meer voorkomt bij mensen met een lager inkomen en opleidingsniveau. Bij dezelfde groep mensen is ook een lager animo voor de reeds bestaande bevolkingsonderzoeken naar darmkanker, borstkanker en baarmoederhalskanker vastgesteld. Mogelijk kan een versimpelde uitleg, zelfs met behulp van animatievideo’s, de bereidheid om zich te laten onderzoeken vergroten.
Intussen spant de Europese Commissie zich in om nog meer bevolkingsonderzoeken naar andere soorten kanker op te starten. Brussel stelt 100 miljoen euro beschikbaar om ook bevolkingsonderzoeken naar prostaatkanker en maagkanker van de grond te krijgen. Jaarlijks overlijden er in de Europese Unie ruim 1,3 miljoen mensen aan kanker. De EC pleit nu voor de invoering van bevolkingsonderzoeken naar longkanker voor zware rokers en ex-rokers tussen de 50 en 75 jaar, naar prostaatkanker voor mannen tot 70 jaar en naar maagkanker bij specifieke risicogroepen en op plekken met hoge sterftecijfers.
Ook wil de EU de bestaande bevolkingsonderzoeken uitbreiden. Stella Kyriakides, EU-commissaris voor volksgezondheid, stelt dat vrouwen al vanaf hun 45ste voor een borstkankerscreening uitgenodigd zouden moeten worden. In Nederland gebeurt dat nu pas tussen de 49 en 52 jaar. Daarnaast wil de EC de leeftijd voor de darmkankertest verlagen naar 50 jaar, nu krijgen mensen in ons land hun eerste zelftestkit pas op hun 55ste. Voor baarmoederhalskanker wil Kyriakides de doelgroep uitbreiden van 30 tot en met 65 jaar. In Nederland is de maximumgrens voor een uitnodiging elke vijf jaar nu 60 jaar.
Meer informatie
Kijk voor meer informatie, ook over aanmelden voor de studie, op de website van 4-IN-THE-LUNG-RUN. Wie vragen heeft over de studie kan mailen naar 4.in.the.lung.run@erasmusmc.nl of bellen met 0800-0191.
Naar boven
